Ist pagin presenta util informations ad comparar Occidental con Mundolingue, “un precursor ínjustmen obliviat”1. Ele usa modern Occidental; le original lingue presentat de Edgar de Wahl in 1922 esseve ancor un pauci plus simil al lingue de Lott in qualque punctes (p. ex. mi qua personal pronom del nominative, plus mult substantives con consonantic termination).

Le max grand difference

… inter Mundolingue et Occidental esse, che Mundolingue possede quasi neun regular metode de derivation. Ele esse tre simil a Occidental in form et aspect, ma generalu, Lott adoptave solu le international parols sin regularisar les. Contru, Edgar de Wahl trovave un sistem quel permette facil formation de multissimi international parols per qualque simpl reguls et un prudent selection de radics – un capabilitá quel manca in Mundolingue, quo on dove apprender le numeros irregularitás et exceptions del natural lingues (antetot latin).

Fals amicos

Le sequent tabelle contine qualque fundamental parols quel representa talnomat “fals amicos” inter Mundolingue et Occidental, i. e. le id parol ha un different signification in un lingue qua in le altri, et el esse important cognoscer ist differences ad poter scriber et intelliger Mundolingue.

Mundolingue Occidental
que? quo?
quo? u?
quar(?) pro quo?; quar
qe, che que
to ta
ta tam, talmen
il ti-ta
elo il
le li; it (acc.)
lo le
mi yo
mei mi
have havet
ha ha; have
pro por
ob pro

Comparativ traduction (Salute, Jonathan!)

Seque un parallel traduction de un capitel del libre Salute, Jonathan! (creat de Mithridates et al.; licence: CC BY-SA 4.0; explications in parenteses omiss).

Quinantesim (50-im) capitul Quinquagesim (50.) capitel
Ancor un vez noi comensat li horribil operation. Yo ne va scrir li detallies. Ti-ci vez li choc a Lucy esset plu grand, e malgré li mult sangue de Art ella apen posset respirar denov normalmen. Poy Van Helsing dat la li narcotic por dormir. Quincey Morris eat in bass por jacer sur li sofa pos quel yo reintrat li chambre u yo videt Van Helsing con quelc paperes in li manu. Il hat leet li contenete e pensat pri alquicos. Il semblat satisfat, ma trist. Il monstrat me li papere e dit: “It cadet de Lucy just ante li balne.” Ancorien noi iniciave le horribil operation. Mi ne scriberé le details. Istien le shoc a Lucy esseve plus grand, et malgre le mult sangue de Art ela poteve penu respirar normal de novi. Pos, Van Helsing dave a la le narcotic ad dormir. Quincey Morris andave infrors ad cushar se su le sofa, pos que mi reintrave le camer, quo mi videve Van Helsing con qualque papirs in le man. Elo have lect le content et pensave de alque. Elo appareve satisfat, ma trist. Elo monstrave me le papir et dive: “Ele cadeve de Lucy just ante le balne.”
Pos har leet li memorandum scrit de Lucy yo videt li professor e questionat: “In nómine de Deo, quo it significa? Esque ella es foll, o esque it es un horribil dangere?” Yo vermen ne savet quo dir. Van Helsing prendet li papere e dit: Pos har lect le memorandum script de Lucy mi videve le professor et questionave: “In le nom de Deo, que significa ele? Esse ela follios o esse ele un horribil peril?” Mi veru ne scive que dir. Van Helsing prendeve le papir et dive:
“Por li moment, ne gena te pri it. Plu tard tu va comprender, ma ne nu. Nu di me li cose pro quel tu ha intrat.” Yo rememorat pro quo yo hat intrat li chambre, e dit: “Pro le moment, ne trubla te ob ele. Plus tard tu intelligeré, ma ne nu. Nu di me le re, ob quel tu ha intrat.” Mi rememorave, quar mi have intrat le camer, et dive:
“Yo volet parlar pri li certificate de morte. Si noi ne labora inteligentmen li gente va venir ci por questionar, e un tal choc vell mortar Lucy. Noi ambi save que Madam Westenra havet un maladie, e noi posse crear li certificate.” “Mi voleve parlar del certificato de mort. Si noi ne labora intelligent, le gents veniré a is ad questionar, et un tal shoc murdaréi Lucy. Noi ambo sci che Madam Westenra have un maladie, et noi pote crear le certificato.”
“Bon, amico John! Bon pensat! Benque Senioretta Lucy have fort ínamicos, su amicos ama la. Un, du, tri amicos dat la sangue e mem ti-ci old mann. Yes, amico John; yo ne es ciec! Pro to yo ama te mem plu mult! Nu ea.” “Bon, amico John! Bon pensat! Etsi Senioretta Lucy ha fort nemicos, sei amicos ama la. Un, du, tri amicos dave a la sangue et ipsu ist grison. Jes, amico John; mi ne esse ceci! Tar mi ama te ancor plus! Nu anda tu.”
In li coridor yo incontrat Quincey Morris, con un telegramma por Arthur pri li morte de Madam Westenra, que anc Lucy hat esset malad ma nu standa plu bon, e que Van Helsing e yo esset con la. Yo dit le ad u yo intentet ear, e durant que yo departet li dom il dit: In le corridor mi rencontrave Quincey Morris con un telegramm pro Arthur del mort de Madam Westenra, che eti Lucy have essit malad, ma che nu el sta melior, e che Van Helsing et mi esseve con la. Mi dive a lo, a quo mi intendeve andar, et dum mi andave ex le dom, elo dive:
“Quande tu retorna, Jack, esque noi posse parlar sol un poc?” Yo fat un signe con li cap diente yes. Yo aportat li certificate sin problemas e retornat. “Quand tu returna, Jack, pote noi parlar un pauci inter nos?” Mi fave un signe con le cap ad dir jes. Mi apportave le certificato sin problems et returnave.
Quande yo intrat li dom yo videt Quincey atendent me. Yo dit le que yo in prim volet saver pri Lucy, e intrat su chambre. Ella esset ancor dormient, e li professor ne hat movet un sol muscul. Il movet su fingre a su bocca e yo savet que il expectat que ella va avigilar se. Dunc yo eat in bass a Quincey e noi intrat li dejuné-chambre, u trovat se plu luce del sole. Tande il dit me: Quand mi intrave le dom, mi videve Quincey, qui attendeve me. Mi dive a lo che mi voleve primu scir de Lucy, et intrave sei camer. Ela dormive ancor, et le professor ne have mot un singul muscul. Elo moveve sei digit a sei boc et mi scive che elo expectave che ela evigilaré. Ergo mi andave infrors a Quincey et noi intrave le camer de jentate, quo se trovave plus luce del sol. Tand elo dive a me:
“Jack Seward, yo ne vole intrar in un problema quel have nequo a far con me; ma ti-ci afere es ne normal. Tu save que yo amat ti puella e volet maritar la; e benque to es li passate, yo senti me totvez anxiosi. Quo es li problema? Li nederlandeso - un bon chap, yo vide to – dit que vu besonat ancor un vez un transfusion, e yo vide que vu du esset fatigatissim. Yo save que doctores have su propri lingue, ma ti-ci ne es normal, e yo have un parte in it. Ne ver?” “Jack Seward, mi ne vole intrar in un problem quel ha nihil a far con me; ma ist affar ne esse normal. Tu sci che mi amave ist puella et voleve marir la; et etsi ist esse passat, mi senti me do anxios. Que esse le problem? Le nederlandeso – un bon homo, mi vide ist – dive che Vo ha necessar ancorien un transfusion, et mi vide che Vo du esseve fatigatissimi. Mi sci che doctors ha lostri propri lingue, ma ist ne esse normal et mi ha un part in le. Ne ver?”
“It es ver”, yo dit, e il continuat: “Ele esse ver”, mi dive, et elo continuave:
“Alor e tu e Van Helsing hat fat to quo hodie yo fat. Ne ver?” “Alor et tu et Van Halsing have fat ist, que hodi mi fave. Ne ver?”
“It es ver.” “Ele esse ver.”
“Yo suposi que anc Art havet un parte. Ante quar dies quande yo videt le in su dom il aspectet strangi. Un tal cose yo videt solmen un vez in un loc nominat Pampas in Sud America – ta yo lassat un cavalle manjar li herbe li tot nocte. Ma durant li nocte un mus-volant quel ili nomina un vampire ataccat it durant li nocte e in li matine ella ne havet sat sangue por star. Jack, si tu posse dir me, Arthur esset li unesim, ne ver?” Durant que il parlat il aspectet tre anxiosi, parlante pri li fémina quel il amat e savente absolutmen nullcos. Solmen su mannitá auxiliat le ne plorar. Yo pensat pri li afere, ma il ja savet tam mult, e yo ne posset ne responder: “It es ver.” “Mi suppose che eti Art have un part. Ante quar dies, quand mi videve lo in sei dom, elo appareve bizarr. Un tal re mi videve solu unien in un loc nomat Pampas in Sud-America – to mi lassave un caval escar le herb le tot noct. Ma dum le noct un vespertil, quel elos noma un vampir, attacave le dum le noct et matinu ela ne have sati sangue ad star. Jack, si tu pote dir me, Arthur esseve le prim, ne ver?” Dum elo parlave, elo appareve tre anxios, parlant del fem quel elo amave et scient absolut nihil. Solu sei virilitá auxiliave lo ad ne plorar. Mi pensave del affar, ma elo ja scive ta mult, et mi ne poteve ne responder: “Ele esse ver.”
“E durant quant témpor ti cose ha continuat?” “Et dum quant temp ha ist re continuat?”
“Circa deci dies.” “Circa dece dies.”
“Deci dies! Alor yo suposi, Jack Seward, que in li córpor de ti pretti creatura quel noi ama ha intrat li sangue de quar fort mannes. Mann! Su córpor ne vell posser posseder it.” Poy, aproximante se, il parlat demí-susurrante: “Quo ha extraet it?” “Dece dies! Alor mi suppose, Jack Seward, che in li corp de ist belli creatur, quel noi ama, ha intrat le sangue de quar fort homos. Perdio! Sei corp ne poteréi posseder le.” Pos, approximant se, elo parlave dimi-sufflant: “Que ha extract le?”
Yo fat un geste con mi cap. “Ta,” yo dit, “jace li problema. Van Helsing labora quam un follo pri li problema, e yo simplicmen save absolutmen nullcos. Quelc evenimentes fat nor observationes de Lucy in van. Ma ili es finit – noi va restar ci, til li fine, bon o mal.” Quincey extendet su manu. Mi fave un gest con mei cap. “To”, mi dive, “esse situat le problem.” Van Helsing labora qua un follio al problem, et mi sci simpl absolut nihil. Qualque eventes fave nostri observations de Lucy in van. Ma eles esse finit – noi restaré is, us ad le fin, bon o mal. Quincey extendeve sei man.
“Yo va auxiliar,” il dit. “Tu e li nederlandeso va ordinar me quo far, e yo va far it.” “Mi auxiliaré”, elo dive. “Tu et le nederlandeso ordinaré me que far, et mi faré le.”

  1. Titul de un articul de Ric Berger in Cosmoglotta nr. 57, 1929. ↩